سیستوسکوپی

سرطان کلیه
سرطان کلیه
جولای 4, 2016
پروستات چیست؟
جولای 4, 2016

سیستوسکوپی

سیستوسکوپی یک روش پزشکی میباشد که برای معاینه داخلی مجرا، مثانه و سوراخهای حالب به کار برده می شود.
توسط وسیله ای که با آن این عملیات انجام می شود سیستوسکوپ گفته می شود.
سیستوسکوپ از یک لوله تشکیل شده است که دارای فیبر نوری و لنز میباشد و در آخر آن دوربین قرار دارد. نور برای روشن شدن فضای داخلی از آن عبور مینماید. همچنین در این لوله کانالی برای عبور مایع و ابزارهایی مانند پنس بیوپسی وجود دارد. عبور مایع به منظور شستشو و همچنین اتساع مجرا و مثانه برای دید بهتر است.

 

انواع سیستوسکوپی

الف) سیستوسکوپ فلکسیبل که توانایی انعطاف را داراست است.
ب) سیستوسکوپ رژید که یک لوله فلزی غیرقابل انعطاف مستقیم است.
برای برداشت بهتر نخست آناتومی محلهائی که با سیستوسکوپ معاینه می شود را توضیح می دهیم. مثانه جایی است که ادراری که از دو کلیه بوسیله دو حالب خارج می شود، به آن می ریزد و ذخیره می گردد تا موقع ادرار کردن خارج شود. مجرا ادرار را از مثانه به طرف خارج از بدن هدایت مینمایند. مجرا در خانمها و آقایان متفاوت است. در خانمها ادرار از گردن مثانه به طرف مجرا هدایت می شود و سر راه آن دریچه ادرار برای اختیار ادرار وجود دارد. مجرا در خانمها کوتاه میباشد و سوراخ خروجی آن بالای واژن باز می شود.
در آقایان مجرا از بین پروستات می گذرد. پروستات یک غده مردانه میباشد که نقش اصلی آن تولید ترشحات منی میباشد. پس از آن دریچه ادرار وجود دارد و مجرا مسیر تقریبا طولانی را در آلت تناسلی طی مینماید.

انواع سیستوسکوپی

 

چگونگی انجام عمل سیستوسکوپی

این عمل بوسیله ی متخصص ارولوژی انجام می شود. مهمترین علتی که برای آن سیستوسکوپی انجام می شود مشاهده ی خون در ادرار است. خون در ادرار می تواند چشم غیر مسلح مشاهده شود یا تنها بوسیله ی میکروسکوپ دیده شود.

 

سیستوسکوپی در آقایان

1- تشخیص سنگ مثانه خصوصاً از لحاظ اندازه و تعداد سنگها و شناخت بهترین راه جراحی سنگها. گاهی سنگ بسیار کوچک است و می توان آن را از راه لوله سیستوسکوپی از بدن خارج کرد.
2- عفونتهای مکرر ادراری
3- در بزرگی خوش خیم پروستات که بیمار مشکل ادرار کردن دارد. وقتی به درمانهای داروئی پاسخ نمی دهد انجام سیستوسکوپی به پزشک کمک می کند اندازه پروستات را بررسی کند و بفهمد که آیا پروستات عامل مشکلات ادراری بیمار است یا خیر؟
4- تشخیص تومورهای مثانه
5- تشخیص تومورها و ضایعات مجرا
6- تشخیص و درمان سنگ مجرا. گاهی سنگ از کلیه یا مثانه وارد مجرا می شود و گیر می کند. در این موارد سنگ بایستی بوسیله ی سوند و اگر نشد بوسیله ی سیستوسکوپ به درون مثانه منتقل شده و در آنجا شکسته و خارج شود.
7- بررسی تنگی مجرا
8- تشخیص ناهنجاریهای مادرزادی سیستم ادراری
9- تشخیص تومورهای مجرای پروستات
10- تعبیه و یا خارج کردن لوله حالبی جهت کارهای تشخیصی یا درمانی
11- بی اختیاری ادراری که پزشک در بررسی های اولیه به تشخیص نرسد.
12- بطور کلی تشخیص بیماریهای مثانه از جمله التهابات آن

سیستوسکوپی در آقایان

 

دلیل سیستوسکوپی در خانمها

1- تعبیه و یا خارج کردن لوله حالبی جهت مقاصد تشخیصی یا درمانی
2- تشخیص بیماریهای التهابی مثانه مثل سیستیت بینابینی
3- بی اختیاری ادرار
4- تشخیص تومورهای مثانه
5- عفونتهای مکرر ادراری
6- تشخیص ناهنجاری های مادرزادی سیستم ادراری
7- سنگ مثانه
8- تشخیص پولیپ یا دیورتیکول مجرا

دلیل سیستوسکوپی در خانم ها

 

محل های انجام عمل سیستوسکوپی

سیستوسکوپی می تواند در مطب پزشک یا در بیمارستان و مراکز درمانی انجام شود. این بستگی به تصمیم پزشک و مشورت با بیمار دارد. اما برای برخی از موارد حتما لازم میباشد در مراکز بیمارستانی انجام گیرد اما در موارد ساده تر انجام آن در مطب پزشک امکان پذیر است.

 

آمادگی های قبل از انجام سیستوسکوپی

با توجه به وضعیت بیمار و نوع عملیات توصیه های قبل از عمل گوناگون میباشد اگر سیستوسکوپی قرار است تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی انجام گیرد از 8 ساعت قبل از عمل بایستی ناشتا باشد. هرچند تا 4 ساعت قبل از عمل میشود مایعات مثل آب و چای مصرف نماید. در شرایطی که بدون بیهوشی و با بی حسی موضعی قرار است انجام شود، نیاز به ناشتائی نمیباشد. شاید برای بیمار قبل از عمل آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت تجویز شود. اگر بیمار داروهای رقیق کننده خون و ضد انعقاد مصرف می کند (مانند آسپرین، پلاویکس، وارفارین و …) باید پزشک را آگاه نماید بهتر است شب قبل بیمار استحمام نماید.

 

انواع بی حسی و بیهوشی

این عمل هم می تواند زیر بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی قابل انجام است هم به شکل بی حسی موضعی قابل انجام است که با تزریق مواد بی حس کننده به درون مجرا می باشد. تصمیم در مورد نوع بیهوشی یا بی حسی بسته به نظر پزشک و گاهی بیمار دارد و همچنین احتیاجهای درمانی همراه نیز در تصمیم گیری نقش دارند.

 

طول زمان عمل سیستوسکوپی

زمان عمل بین پنج دقیقه تا بیست دقیقه می باشد که بستگی به وضعیت بیمار و دلیل انجام سیستوسکوپی دارد. در مواردی که احتیاج به معاینه می باشد طول عمل کوتاه میباشد ولی اگر نیاز به اقداماتی مانند نمونه برداری یا خروج استنت حالبی باشد طول زمان عمل طولانی تر میباشد.

 

وضعیت انجام عمل سیستوسکوپی

سیستوسکوپی روی تخت مخصوص انجام می گیرد که دو پایه دو طرف آن دارد و در حالی که بیمار بصورت طاق واز (به پشت خوابیده است) پاها روی پایه های کناری گذاشته و بلند می شود و باسن به لبۀ تحتانی تخت آورده می شود. این مشابه وضعیتی است که زایمان طبیعی یا معاینات زنان انجام میشود.

اگر قرار باشد بیمار بیهوشی یا بی حسی نخاعی بگیرد نخست اقدام به بیهوشی می شود و بعد بیمار در این وضعیت قرار می گیرد. در موارد بی حسی موضعی حدود 20-10 سی سی ژل و مایع بی حس کننده به درون مجرا تزریق می شود.

 

چگونگی انجام عمل سیستوسکوپی

پزشک سیستوسکوپ را در دست می گیرد و اگر دارای سیستم دوربین و مانیتور باشد هم بیمار هوشیار و هم پزشک می توانند از راه مانیتور مشاهده کنند در غیر اینصورت پزشک از راه عدسی چشمی اقدام می نماید. نخست لوله وارد مجرا شده و سرتاسر مجرا از نظر مخاط و ضایعات دیده می شود. در مردان در قسمت انتهائی مجرا، پروستات می باشد که بیشتر به شکل دو برجستگی از طرف چپ و راست به درون مجرا دیده می شود (لوبهای لترال) مواردی که بزرگی پروستات سبب انسداد ادراری باشد، لوبهای لترال به هم نزدیک و چسبیده به هم می باشند (Kissing lobes). بعد از آن گردن مثانه می باشد. از این مرحله سیستوسکوپ وارد مثانه می شود. همه ی زوایای مثانه بایستی از نظر مخاط و ضایعات رؤیت شود. سوراخهای حالب در دو طرف خلفی نزدیک گردن مثانه می باشد که بایستی از لحاظ خروج ادرار طبیعی رؤیت شوند. در حین عمل از راه لوله درناژ سیستوسکوپ، آب استریل یا سرم وارد می شود که نقش آن متسع کردن مجرا و مثانه برای رؤیت بهتر و شستشوی کدورت منطقه می باشد، در آخر عمل ادرار و مایع مثانه برای راحتی بهتر بیمار بایستی خارج گردد و سیستوسکوپ خارج می شود.

 

زمان ترخیص بیمار

بیشتر اشخاصی که تحت سیستوسکوپی قرار می گیرند در همانروز می توانند به منزل بروند. اگر از بیحسی موضعی استفاده شده باشد بلافاصله پس از عمل بیمار می تواند ترخیص شود. اگر از بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی استفاده شده باشد، یک دوره نقاهت چند ساعته -که بیشتر بین 8-2 ساعت می باشد- بایستی در مرکز درمانی زیر نظر باشد و پس از ادرار کردن ترخیص گردد.

اقدامات پس از ترخیص چیست؟

اکثرا پزشک برای بیمار آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت و مسکن تجویز می کند. بایستی از مایعات به مقدار لازم استفاده نماید تا ادرار رقیق باشد استفاده از حمام گرم در کم شدن ناراحتی پس از عمل مؤثر است.

 عوارض سیستوسکوپی

سوزش در زمان ادرار کردن رایج می باشد و با گذشت زمان خیلی سریع برطرف می شود. شاید خون در ادرار پیدا شود که حتی شاید تا چند هفته ادامه داشته باشد اگر مقدار آن زیاد باشد و همراه با دفع لخته باشد حتی شاید سبب احتباس ادرار گردد.
1- خونریزی
2- احتباس ادراری
3- عفونت
4- پارگی مثانه (خیلی نادر)
برخی از این موارد با دستور پزشک می تواند در منزل تحت درمان قرار گیرد ولی گاهی احتیاج است تا بیمار بستری گردد. تب پس از سیستوسکوپی می تواند به دلیل شروع عفونت ادراری باشد. در مواردی که عفونت فقط محدود به مثانه باشد علائم سوزش ادرار و تکرر ادرار غالب میباشد و بیشتر تب نمی دهد.
اگر احساس درد و تورم بیضه کردید بایستی هر چه سریعتر به مرکز درمانی مراجعه کنید علت آن می تواند التهاب، عفونت و یاپیچش بیضه باشد که دو مورد اول می تواند بدنبال سیستوسکوپی رخ دهد زیرا لوله های منی بر، به قسمت پروستاتی مجرا وارد می شوند و برگشت مایع و میکروبهای ادراری از مجرا به این لوله می تواند سبب التهاب و یا عفونت بیضه ها گردد.
خونریزی پس از سیستوسکوپی شایع است. وقتی مقدار آن کم باشد، بیمار بایستی استراحت کند و مقدار خوردن مایعات را افزایش دهد. اگر مقدار خونریزی زیاد باشد و خصوصاً همراه دفع لخته باشد، بایستی به پزشک اطلاع داد یا به اورژانس مرکز درمانی مراجعه کرد. در این موارد زمانی لازم است تا آزمایش خون برای مقدار کم خونی انجام گیرد و شستشوی مثانه بوسیله ی تیم پزشکی انجام شود. در صورت احتباس ادرار پس از سیستوسکوپی بیمار باید به مرکز درمانی مراجعه نماید و بیشتر تا بهبودی شاید لازم شود برای یک دوره کوتاه مدت سوند ادراری تعبیه شود.

عوارض سیستوسکوپی

 

نتایج عمل سیستوسکوپی

پس از عمل سیستوسکوپی پزشک گزارش عمل و یافته ها را می نویسد و برای شما توضیح خواهد داد و برنامه درمانی بعدی شما را مشخص می کند. در شرایطی که نمونه برداری انجام شده باشد به بخش پاتولوژی ارسال می گردد و پس از گرفتن گزارش پاتولوژی در ویزیت های پیگیری پزشک به شما تشخیص و ادامه درمان را توضیح خواهد داد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *